Professionalisering 1Almere in stroomversnelling

1Almere schiet razendsnel wortel in Flevoland. Van een kleine en commercieel klinkende zender verandert het station in een gedegen lokale omroep met aanzien. De NLPO gaf de organisatie dit jaar een zetje en hielp stappen zetten richting een volwaardige publieke omroep. Het gaat best hard, vinden ze in Almere.

De opmerkelijke groei van 1Almere komt zelfs voor kenners van de branche min of meer uit de lucht vallen. Vier jaar geleden was het immers nog doodstil in de Almeerse ether. Totdat geboren omroepmaker Arno van Boven in de groeistad zijn nieuwe liefje tegen het lijf liep. De geboren Hagenees maakte op zijn 14^e de eerste meters in de piraterij en leerde daarna alle denkbare kneepjes van het vak. Via lokale, regionale, landelijke en zelfs overzeese radiostations kwam hij vanwege de liefde dus plotseling in Almere terecht. Almere bleek een van de laatste witte vlekken op de Hollandse omroepkaart. Alle pogingen om hier lokaal iets uit de grond te stampen waren eerder vastgelopen in drassige klei vol goede bedoelingen.

Poging wagen
Van Boven, die in 2017 was teruggekeerd van een radio-avontuur in het Spaanse Marbella, besloot een poging te wagen. Zijn enthousiaste gooi naar de lokale zendmachtiging had succes. Hij kreeg samen met tv-initiatief Kijk Almere, het latere nieuwsplatform 1Almere, de vergunning en begon Easy FM.

Daarna ging het hard. Radio en tv smolten samen en deden de eerste stappen online. Dat gebeurde vanuit het statige World Trade Centre, waar de omroep in coronatijd van een vastgoedeigenaar een complete verdieping in gebruik mocht nemen.

Vrijwel tegelijkertijd stroomden subsidies binnen; via de gemeente voor de aanschaf van studioapparatuur, voor een stevige professionalisering van de redactie, maar ook voor het opzetten van een eigen onderzoekredactie. Ook werd er deelgenomen aan het project Versterking Lokale Journalistiek door Samenwerking, een project tussen NLPO, RPO en NOS. De regiocollega’s van Omroep Flevoland zagen eveneens de potentie van 1Almere en voegden een fulltime eindredacteur aan de staf toe en tekenden zo voor een nog steviger journalistieke basis.

Ander hout
Alles bij elkaar was het vliegwiel opeens vervaarlijk gaan tollen, vond directeur Van Boven. Decennialang bouwde hij aan commerciële zenders en van ondernemerschap had hij ruimschoots kaas gegeten. Tegelijkertijd zag hij dat een publieke omroep uit ander hout gesneden is dan een commercieel station, en dat hij nog wel wat hulp kon gebruiken om te komen tot een volwaardig lokaal aanbod op de diverse kanalen die een publieke omroep ter beschikking heeft. De directeur klopte aan bij de NLPO. 1Almere werd zo een van de tientallen omroepen die het afgelopen jaar deelnamen aan het omroepgerichte opleiding- en trainingsprogramma, waarmee lokale omroepen versneld professionaliseren. De NLPO stuurde oud-omroepdirecteur Evert Janse van het Groningse OOG als adviseur naar de groeistad. Bij bestuur, directie en medewerkers keek Janse langere tijd mee achter de schermen. Hij adviseerde over kleine en grote organisatiewijzigingen, en maakte de omroep in rap tempo wegwijs in de wereld van de publieke omroep.

Wegwijs maken
Dat wegwijs maken, zegt Van Boven nu, was erg belangrijk. ‘Ik wilde hulp op directie- en bestuursniveau omdat ik dingen miste. Zat ik goed met financiën en personeelszaken? Klopte het redactiestatuut? Werd de organisatie op de juiste manier bestuurd? Hoe kon ik zorgen voor meer subsidie?’

Voor Van Boven bleek de adviesrol van Evert Janse een schot in de roos. ‘Evert heeft een van de beste lokale omroepen van Nederland geleid. Ik runde 1Almere als een commercieel bedrijf. Nu was er eindelijk iemand die zei: Arno, dit is publieke omroep, daar gaat het allemaal wat anders.’

Meer in lijn
Met hulp van de adviseur koos 1Almere voor een ander bestuurlijk model. In plaats van een tweehoofdig bestuur met een van de bestuursleden als directeur komt er nu een raad van toezicht, waaraan Van Boven verantwoording zal afleggen. Dat is veel meer in lijn met hoe het bij publieke omroepen gaat.

Daarnaast legde Van Boven zijn financiële administratie bij een accountant neer en kwamen er afspraken met freelancers. Van Boven: ‘Die waren er niet. Iedereen stuurde gewoon een factuur die ik dan betaalde.’

Eerste kennismaking
Van Boven verbeterde met een wekelijkse lunch op de redactie de onderlinge sfeer en samenwerking en nodigde het complete Almeerse college en de ambtelijke top uit voor een bezoek aan het WTC. Het bleek voor de meeste bestuurders de eerste kennismaking met de lokale omroep.

Door een rondleiding over de studiovloer, een kennismaking met de medewerkers en een goed broodje werden de lijnen met het gemeentehuis opeens een stuk korter. De lokale omroep in Almere wordt tegenwoordig zeer serieus genomen. Onlangs produceerde het stadhuis zelfs een aparte medianota, iets dat in de nieuwe stad nog niet eerder was gebeurd.

Verbinding hebben
‘Mijn taak’, zegt adviseur Janse, ‘was om het lokale erin te krijgen. Arno heeft een neusje voor zakendoen, maar als publieke omroep moet je verbinding hebben met jouw omgeving. Dat is waarmee je je onderscheidt. Je draagt bij aan de versterking van de democratie, participatie door burgers, en noem al die termen maar op. Een lokale omroep vindt zichzelf niet het belangrijkste, gaat erop uit. Het is een manier van werken die in Almere niet van nature kwam aanwaaien.’

Na intensieve gesprekken met Evert Janse besloot de omroepleiding de merknaam 1Almere bovenaan te zetten en veel meer lokaal nieuws te brengen over de dag. Daarnaast wordt gewerkt aan een stevige subsidierelatie met de gemeente en is de omroep klaar voor het Keurmerk Nederlandse Streekomroepen. Dat keurmerk speelt volgend jaar een rol wanneer de gemeente beslist over verlenging van de uitzendlicentie.’

Met plezier
Michael Wesselink, projectmanager bij de NLPO, kijkt met plezier terug op de vooruitgang die in Almere is geboekt. Hij zegt: ‘Het is een voorbeeld van een opleidingstraject waarbij een organisatie met hulp van de NLPO stappen zet in de verdere professionalisering. Er is in korte tijd ongelooflijk veel bereikt. Toen we eraan begonnen was veel nog niet op orde, maar inmiddels is 1Almere klaar voor het keurmerk. Dat is een erkenning voor wat de omroep presteert; richting de medewerkers, maar ook richting lokale partners zoals de gemeente.’

Versnelde groei
De versnelde groei van 1Almere gaat erg snel, beaamt ook Van Boven. ‘We zijn na amper vijf jaar in professioneel opzicht gegroeid naar een niveau waar anderen tien jaar voor nodig hebben.’

Nu komt het erop aan niet tevreden achterover te leunen. De directeur: ‘We moeten verder ontwikkelen. Het grootste risico is lang geweest dat ik alles deed: van de techniek, het maken van de playlisten tot de hele administratie. Gelukkig leer ik nu steeds beter te delegeren en slaap ik beter.’

Aanbod op maat
Komend jaar krijgt het opleidingsaanbod van de NLPO een vervolg en wordt het verder doorontwikkeld. Omroepen met specifieke hulpvragen kunnen zich bij de NLPO blijven melden. In overleg met de omroep wordt telkens bekeken welk traject voor de omroep het meeste oplevert. Naast deze trajecten heeft de NLPO ook nog kwartiermakers die helpen bij vraagstukken rond samenwerking, redactievorming, bestuurlijke professionalisering en governance.