AI in de praktijk: kunstmatige intelligentie als eindredacteur

Voordat je als journalist een tekst publiceert of gebruikt, wil je dat hij altijd door iemand anders wordt gelezen. Op die manier haal je er fouten uit waar je overheen hebt gelezen of kom je erachter dat sommige dingen voor een ander toch niet zo begrijpelijk zijn als je zelf dacht toen je ze opschreef. De praktijk leert echter ook dat er op redacties soms te weinig tijd is voor deze controle of dat fouten er doorheen glippen. Kunstmatige intelligentie kan dan een rol spelen, want dat blijkt een prima eindredacteur te zijn.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: AI is geen volledige vervanger van een menselijke eindredacteur. Zeker als het gaat om de controle op feitelijke onjuistheden, dan heb je gewoon echt een mens nodig. Maar een taalmodel, zoals ChatGPT of Google Gemini, is prima in staat om een eerste controle te doen waarbij de taalfouten eruit worden gehaald. Als auteur krijg je meteen een heleboel nuttige tips hoe je je tekst kunt verbeteren.

ChatGPT als eindredacteur

In principe kun je een tool als ChatGPT al gebruiken om te controleren op taalfouten. De chatbot haalt er een stuk meer fouten uit dan de standaard spellingscontrole in Word. En dat niet alleen: je kunt hem specifieke instructies meegeven, zoals het controleren op ingewikkelde zinsconstructies of lastige termen, die misschien uitleg nodig hebben. Wil je je tekst zo toegankelijk mogelijk maken? Dan kun je zelfs vragen om te controleren of deze geschikt is voor taalniveau B1 en kan het systeem suggesties doen hoe je de tekst moet herschrijven.

Als je een betaald account hebt op ChatGPT kun je specifieke instellingen voor de GPT vooraf bepalen. Op die manier kun je bepalen met welk doel je tekst wordt gecontroleerd en heb je ook de mogelijkheid om stijlafspraken mee te geven over hoe je getallen en eenheden schrijft en of je je lezer aanspreekt met ‘je’ of ‘u’.

Een praktische tip: laat ChatGPT altijd aangeven waar de fouten zitten of waar hij dingen heeft aangepast, zodat je dit kan controleren. Als je hier niet om vraagt, herschrijft hij je tekst zonder dat je snel kunt zien wat er is veranderd. Dat wil je voorkomen.

Eindredactie door AI

Er zijn daarnaast verschillende tools op de markt die echt gemaakt zijn om te dienen als eindredacteur. Startups als Type.AI en TypeTone hebben hier online tools voor ontwikkeld. Microsoft biedt klanten met een Microsoft 365-abonnement de mogelijkheid om Microsoft Editor te gebruiken. Deze tool werkt in Word, maar via een browserextensie van Microsoft Edge kun je het op elke site gebruiken, dus ook in je redactiesysteem of CMS.

Juist doordat er zoveel mogelijkheden zijn, is het belangrijk om te bepalen wat je precies wilt laten checken door kunstmatige intelligentie. Enkel taalfouten? Ook stijlfouten volgens de afspraken die je hebt op de redactie? Of wil je ook kijken naar hoe begrijpelijk je tekst is voor de lezer? De keuze voor de tool die je inzet, is daarvan afhankelijk.

Waar je ook voor kiest: het is belangrijk dat je tekst achteraf nog wordt gecontroleerd door een mens. En dat je je realiseert dat kunstmatige intelligentie niet dient als vervanger voor het controleren van de feiten; dat blijft journalistiek mensenwerk.

Meer over AI bij de lokale omroep lees je op deze pagina.