Het coronavirus en de nieuwe maatregelen zijn opnieuw van invloed op het werk van lokale publieke omroepen. Bedrijven en organisaties worden nadrukkelijk geadviseerd kantoren te sluiten en medewerkers vanuit huis te laten werken. Een lastige opgave voor omroepen van wie wordt verwacht dat zij hun journalistieke plicht vervullen.
NLPO
De NLPO volgt het beleid van de Rijksoverheid betreffende het coronavirus. Fysieke afspraken en vergaderingen worden daar waar mogelijk verplaatst door de medewerkers van de NLPO. Maar uiteraard zijn we wel aan het werk en bereikbaar via telefoon, e-mail en videoconferencing. Heeft u ondertussen vragen, twijfels of ondersteuning nodig? Laat het ons weten via info@nlpo.nl of bel met 035- 820 03 83.
ALGEMENE AANBEVELINGEN
- Programmamakers - zoveel als mogelijk - vanuit huis laten werken.
- Verslaggevers die op pad gaan de toegang tot de studio ontzeggen. Zij moeten thuis of op locatie monteren en doorzenden.
- Wijs een journalist die op pad gaat nadrukkelijk op de risico’s. En laat de afweging om wel of niet op pad te gaan volledig bij de werknemer zelf.
- Het gebruik van mondkapjes heeft geen zin voor gezonde personen. In bepaalde gebouwen (bijvoorbeeld medische instellingen) is het dragen van mondkapjes verplicht.
- Als journalist, waarbij je wellicht besmettingssituaties opzoekt, kun je (ongemerkt) zelf drager van het virus worden. Houd dus extra rekening hiermee bij contact met kwetsbare groepen (ouderen, chronisch zieken).
- Alleen mensen op kantoor of in de studio die daar hoogstnoodzakelijk aanwezig moeten zijn. Dus geen publiek of gasten.
- Het kabinet introduceert de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW). Momenteel wordt overleg gevoerd met UWV over de uitvoering van deze regeling. De hoofdlijnen van deze regeling vindt u hier.
- Wijs medewerkers ook op de extra hygiëneaanbevelingen.
- Zorg voor hygiënemaatregelen bij het betreden van het pand.
- Was je handen goed en vaak met water en zeep. Goed wassen duurt ten minste 20 seconden.
- Wrijf niet in je ogen met je handen en zit niet aan je neus.
- Maak extra schoon. Vergeet daarbij niet extra aandacht voor apparatuur, toetsenborden én plopkappen mee te nemen.
- Als je niest of hoest, doe dit in de kom van je elleboog.
- Gebruik eenmalig een papieren zakdoek en gooi deze in de prullenbak.
TIPS VOOR VERSLAGGEVING
Als publieke omroep is het gebruikelijk om in een crisis alle energie in te zetten op de hoofdtaken: nieuws, informatievoorziening en serviceberichtgeving en zo mogelijk ook andere publieke taken als verbinding creëren tussen inwoners van jouw gebied.
Bekend is ook dat in dit soort situaties er een zeer grote behoefte is aan informatie. Dat blijkt ook uit hogere kijkcijfers, luistercijfers en bereikcijfers. En er is met name grote behoefte aan kwaliteitsjournalistiek van een betrouwbaar publiek mediabedrijf. Zelfs jongeren weten in dit soort tijden de “oude media” goed te vinden.
Het concentreren op de hoofdtaken betekent dat andere taken worden gestopt. Bijvoorbeeld: geen cultuurprogramma/content meer omdat de theaters enzovoort toch gesloten zijn nu. Geen echte amusementsprogramma’s/content.
Op die wijze kun je ook meer mensen vrij vrijmaken voor deze hoofdtaken. Die zijn vaak uitgebreider en lopen ook meer dan ooit ook door in weekenden en in avonden. Omdat deze situatie zeer waarschijnlijk wel een aantal weken/maanden gaat duren, is het van groot belang je rooster zo in te richten dat je werknemers/vrijwilligers ook af en toe een dag of twee dagen vrij hebben om op krachten te kunnen komen. Hulpverleners zijn ook op deze wijze georganiseerd. De verleiding is vooral in de journalistiek groot om maar door te blijven gaan, maar dan is de ervaring dat medewerkers echt sneller omvallen/oververmoeid zijn, en dan zit je op een gegeven moment met te weinig medewerkers. Het vraagt van leidinggevenden echt dat ze hier in directieve keuzes maken.
- Doe in eerste instantie verslaggeving van nieuwsgebeurtenissen over het coronavirus in het gebied van de omroep en zo mogelijk enkele andere zeer belangrijke nieuwsgebeurtenissen. Leg voor die andere gebeurtenissen de lat gedurende deze crisis veel hoger. Je bent dus selectiever met ander nieuws.
- Hanteer hierbij vanzelfsprekend de normale journalistieke principes als hoor en wederhoor. Juist nu is betrouwbare informatie die gecheckt is van zeer groot belang.
- Houd je als presentator en (live-)verslaggever echt bij de feiten! Ga nooit over tot speculeren en interpreteren. Dat kan leiden tot verwarrende informatie. Dus zeg als live-verslaggever niet:“ik zie dit en dit, en dat zal wel dat en dat betekenen”. Beschrijf wat je ziet , houd je bij de feiten, en geef geen oordeel . Laat het interpreteren en oordelen aan echte deskundigen over. Bevraag luisteraars, kijkers, volgers en lezers die wel interpreteren, gedegen en kritisch. Neem hun info niet klakkeloos over op social media.
Op radio en tv is het slim vaak updates van nieuws te brengen. Wat betreft je website kun je denken aan een live–blog met geschreven tekst en audio en video geïntegreerd. Dat kun je per dag organiseren en zo schrijven dat je een bericht of feiten aan een tijd koppelt en dat het belangrijkste nieuws telkens boven aan staat. Op social media deel je kort feiten en korte video`s en verwijs je met links naar je website. (Wellicht ten overvloede vermelden we hier dat nieuws van de NOS met bronvermelding overgenomen mag worden.). Wat betreft de inhoudelijke kennis over het virus en het omgaan met informatie deelt Elger van der Wel in zijn nieuwsbrief de volgende tips van de site Pilotfact.com die wij als NLPO graag overnemen:
1. Ken de basisfeiten over het virus (wij voegen er als NLPO aan toe: maak een factsheet voor je verslaggevers/redacteuren voor jouw gebied. Je kunt hiervoor Q&A`s van de GGD, Veiligheidsregio en/of RIVM gebruiken).
2. Wees voorzichtig met uitspraken over de herkomst ervan.
3. Verifieer foto’s en video’s.
4. Dubbelcheck cijfers over slachtoffers, doden etc.
5. Wees op je hoede voor pogingen om het gevaar van het virus te verzwakken of versterken.
6. Deel geen preventiemethodes zonder contact met officiële bronnen.
7. Zoek uit wat we nog niet weten.
- Praktische tips en informatie waar je wat aan hebt: over hoe medici te bereiken, hoe om te gaan met het downloaden van boeken van de bibliotheek.
- Phone ins met deskundigen op de radio, deskundigen die vragen beantwoorden.
- Facebook-live publicaties met een deskundige waarbij live vragen kunnen worden beantwoord. Die kun je ook een dag bijvoorbeeld na de live-sessie online laten staan zodat info kan worden teruggekeken op het moment dat schikt. (Denk voor bovenstaande punten aan gasten als artsen, verpleegkundigen van de GGD, medewerkers van de thuiszorg, ouderenbonden, studentenorganisaties, kinderopvang, arbo-organisaties, scholen).
- Je kunt ook een overzicht met belangrijke vragen en antwoorden rondom corona in jouw gemeente/streek van maken. Zorg bij medische info en instructies altijd dat je een officiële betrouwbare bron citeert.
- Allerlei links naar sites naar updates van de officiële instanties in jouw gebied over corona (Gemeenten, GGD, Veiligheidsregio, ziekenhuizen, thuiszorg, ouderenorganisaties, scholen, enovoort).
Vaak werken lokale publieke omroepen samen met een groot aantal publieke partners in de gemeente of streek. Je kunt vragen of zij ook weer naar de site, uitzendingen en publicaties van de omroep verwijzen. Op jullie beurt kun je hun social mediaposts delen vanuit jullie accounts. Je kunt ook met hun directie afspreken dat als zij bepaalde (publicatie-) wensen hebben, dat ze dan even contact zoeken met jullie directie/hoofdredactie.
Je kunt zelfs uitleg geven en/of uitlegvideo`s maken hoe ouderen of anderen kunnen Facetimen of Skypen of op een andere manier kunnen videobellen. Bepaalde kwetsbare groepen moeten binnen blijven en zo kun je hen uit hun isolement halen. Ook dit kan in samenwerking met partners. Dit kan natuurlijk ook op radio en/of tv met oproepjes namens kwetsbare groepen, of zelfs met meer onderhoudende programma`s om de verveling te bestrijden.
Daarnaast willen zij, omdat je niet meer naar buiten mag, aan echte crowdsourcing doen. Dus inwoners van het gebied betrekken bij het maken van journalistieke content. Omroepen maken dan een simpele instructie op video voor hun publiek hoe ze goed video`s met hun telefoon kunnen opnemen (Telefoon in je vuist en dan verticaal filmen want dan ook bruikbaar voor tv en eventueel je oordopjes als microfoon gebruiken met de vraag het per WeTransfer te versturen, met een e-mailadres erbij). De omroep kan er dan eventueel journalistieke content van maken.
Daarnaast hebben zij een mogelijkheid georganiseerd om ook live videochats met hun eigen reporters, maar ook met inwoners in de verschillende delen van de streek te kunnen opnemen. Zij kunnen dan vertellen wat ze zien vanuit hun huis in hun buurt, wijk, dorp of stad en zenden dan live uit op Facebook of Youtube. Daarvoor gebruiken zij een programma als Switcher Studio of Zoom. Die zorgen er beiden voor dat er geen vertraging is. Zij hebben een zogeheten Real Time Messaging Protocol. Op deze wijze kun je als publiek mediabedrijf toch van grote waarde zijn, ook al is er een totale lock down en kan je niet naar buiten. Maar deze methode is natuurlijk ook in de huidige situatie al te gebruiken.
Een andere oplossing is een erg goede richtmicrofoon te gebruiken als radioverslaggever, camjo of mojo.
Plopkap en hygiëne
Volgens de NPO (die wij hebben gebeld) kan het corona-virus op het korrelige foam van een plopkap 48 uur blijven leven. Zij hebben een enorme vooraard plopkappen gekocht. De NPO verwisselt hun plopkappen aan het einde van de dag en leggen die minimaal 48 uur in een andere ruimte (Let op de voorgeschreven hygiënemaatregelen rondom corona daarbij!). Zij plaatsen dan voor 1 dag weer een andere plopkap op de microfoon en de volgende weer. Je hebt voor deze methode dus 3 keer het aantal plopkappen van een normale inzet per dag nodig.
Alternatief is voor tijdelijk gebruik een aantal extra naamloze plopkappen te kopen. Deze zijn niet duur en kunnen volgens de NLPO-technici aan het einde van een dag ook een sopje verdragen.
De spatschermen in de studio kunnen na gebruik door een persoon met water en zeep schoongemaakt worden. Ook hierbij de hygiëne-maatregelen in acht nemen! Het is zinvol om ook meerdere spatschermen in voorraad te hebben.
VOORBEELDEN EN INSPIRATIE
OPEN Rotterdam heeft een pagina met een overzicht naar informatie over het coronavirus in verschillende talen.
Het kan ook een idee zijn om een wekelijkse/dagelijkse videoboodschap van de burgemeester te publiceren. Zoals bij Vechtdal Leeft TV.
Voorbeelden van een liveblog bij RTV Dordrecht en Studio 040.
Tips:
- Sluit een liveblog aan het einde van de dag, sla het op en maak het vindbaar.
- Open de volgende dag weer een nieuw liveblog.
- Zorg voor tijds- en datumaanduiding per dag.
Een voorbeelddossier op de site van Dtv.
Een samenwerking tussen Dtv Den Bosch, de gemeente en MediaMannen levert een dagelijks informatief programma op rond de coronacrisis onder de titel ‘Kijk op corona’. ZuidWest Tv maakte op 19 maart een speciale talkshow met o.m. een burgemeester en ziekenhuisbestuurder om mensen te informeren mensen hoe om te gaan met het coronavirus. Ook komen ondernemers aan het woord. De talkshow werd naast tv ook live op social media gestreamd (bekijk hier de promo). WOS maakte een speciale uitzending 'Samen voor de regio'. De uitzending is hier terug te zien.
1Twente maakt dagelijks tussen 16 en 17 uur een (visual) radioprogramma op radio, tv en social media. De uitzending is hier te bekijken.
Studio Alphen maakt Radio Quarantaine. RTV Horizon brengt dagelijkse updates.
Lokale omroep OPEN Rotterdam heeft een video gemaakt om inwoners op te roepen video`s te sturen, en geeft daar meteen een paar simpele tips bij hoe inwoners video kunnen maken en versturen. Bekijk de oproep- instructievideo hier.
Bekijk hier een van opgeleverde video’s. EDE TV en Omroep Ede Online vragen bewoners om filmpjes in te sturen en antwoord te geven op de vraag hoe zij de coronacrisis beleven. Werkt u thuis? Krijgen uw kinderen thuis les? De filmpjes zijn te zien in het nieuws en online.
Gebruik als presentator of verslaggevers van de omroep in ieder geval een externe microfoon op je laptop, smartphone of tablet. Heb je die niet dan is de microfoon van je oordopjes ook goed, zeker voor gasten.
Voorbeelden bij Omroep Venlo en Omroep Meierijstad.
Lokale Omroep Veldhoven steunt zijn adverteerders.
Roep je inwoners ook vooral op om aan te leveren.
Maak ook een overzichtsvideo met kort de meerdere initiatieven in beeld. Dat kan bv. ook met beelden of foto`s van de organisaties zelf. De oproep/vraag met e-mailadressen kan dan in beeld en ook met tekst gemaakt worden. Verspreiding kan via tv maar ook social media.
Je kunt een ook een overzichtje maken van bijeenkomsten die niet doorgaan. Zolang dit nog relevant is want bijna alle bijeenkomsten worden geschrapt.
Voorbeeld bij RTV NOF.
Het zou ook mooi zijn om aan te geven of dit soort bijeenkomsten online door zullen gaan, of met videochats, etc.
ZuidWest TV maakt extra afleveringen van het oecumenisch religieuze programma ReliVisie waaraan alle kerken meewerken.
RTV Horizon, de omroep van Heeze-Leende en Cranendock, zendt wekelijks een gezamenlijke vieringen van de kerken uit op zondag. De omroep heeft de kerken samengebracht.
Meer ideeën voor samenwerking met publieke partners:
- Ook met andere religies samenwerken in streken waar daar behoefte aan is. Denk aan Islam, Boeddhisme en Hindoeïsme. Ook het Humanistisch Verbond kan mogelijk een rol spelen in zingeving.
- Openbare spreekuren op verschillende kanalen met KvK of MKB-vertegenwoordiger om adviezen te geven over hoe om te gaan met de crisis (phone in, website (chats), Facebook chats en vragen op afstand, etc.)
- Aan elkaar knopen van vraag en aanbod op lokaal niveau rondom de coronacrisis in de uitzendingen op verschillende kanalen. Van boodschappenhulp voor ouderen tot het brengen van voedselpakketten, etc.
- Aansluiten bij of adopteren van acties die inwoners zelf nemen.
ZuidWest TV onderzoekt of voorstellingen die lokale cultuurgezelschappen, musici en theaters eerder hebben opgenomen uitgezonden kunnen worden. Het kan ook een idee zijn lokale verenigingen om content te vragen die gepubliceerd mag worden.
Omroep Tilburg zendt bijvoorbeeld zaterdag een voorstelling van Frank Lammers vanuit een theater live uit op Facebook. Bekijk het bericht.
Verdere tips:
- Publiceer linkjes met virtuele rondleidingen van musea, archieven en andere instellingen in jouw streek.
- Plaats links naar lokale bioscopen, andere culturele instellingen, muzikanten, enz. die online voorstellingen aanbieden
- Er zijn omroepen die speciaal amusement voor ouderen maken, zoals Bingo bij ZO!34.
- Herhaal oude series op tv (en of radio) en wissel eventueel ook oude series uit met lokale omroepen uit de omgeving. Het advies is om dit onderling digitaal te doen.
- Organiseer op jullie kanalen eenvoudige fitness/bewegingsprogramma`s i.s.m. lokale sportscholen/ verenigingen.
Maar het kan ook gaan om andere zaken van partners die je deelt. De omroep Leo Middelsé uit Leeuwarden deelt bijvoorbeeld deze bouwplaat van de politie.
- Skype
Het bekende programma voor videobellen. Zie tutorial. Via een IOS-computer kun je dan opnemen via Quick Time. - ZOOM
Na het downloaden van het gebruiksvriendelijke programma/app en aanmaken van een account kun je met meerdere mensen tegelijk videobellen, vergaderen of video-interviews opnemen. De eerste 40 minuten zijn telkens gratis. Je kunt dan opnieuw beginnen. Zie de tutorials hier en hier. - Microsoft Teams
Hiervoor heb je een uitgebreid betaald Microsoft-account nodig. Teams neemt de Skype-taak steeds meer over. Zie tutorial.
MATERIAAL VOOR OMROEPEN
- Via de Rijksoverheid zijn er 3 spots beschikbaar en tevens een paar voor doven/slechthorenden, zie: https://www.youtube.com/user/rijksoverheid/videos
- De NLPO biedt deze 3 spots aan als audiospots voor de lokale omroepen, te downloaden via https://we.tl/t-d6Eeoh4ZGI
- Via Purejingles kunnen omroepen vormgeving downloaden die rond de corona berichtgeving kan worden gebruikt, zie: http://www.jingleweb.nl/
- Er zijn posters, flyers en banners. Die laatste kunnen op een website gebruikt worden, zie: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2020/03/01/communicatiemiddelen-preventie-en-publieksvragen
ECONOMISCHE GEVOLGEN
- Een ondernemer die omzetverlies verwacht (minimaal 20%) kan bij het UWV voor een periode van drie maanden een tegemoetkoming in de loonkosten aanvragen (maximaal 90% van de loonsom, afhankelijk van het omzetverlies). UWV zal een voorschot verstrekken van 80% van de gevraagde tegemoetkoming.
- De huidige regeling werktijdverkorting is vervangen door de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW).
- De NOW wordt zo spoedig mogelijk opengesteld. Voor de regeling werktijdverkorting kunnen geen nieuwe aanvragen meer worden ingediend. Aanvragen die al zijn gedaan, maar nog niet afgehandeld, zullen worden afgehandeld in de nieuwe regeling.
- Ondernemers kunnen de tegemoetkoming aanvragen voor een omzetdaling vanaf 1 maart.
- De invorderingsrente die normaal gesproken ingaat na het verstrijken van de betalingstermijn wordt tijdelijk verlaagd van 4% naar bijna 0%. Dit geldt voor alle belastingschulden.
- Ook het tarief van de belastingrente gaat tijdelijk naar bijna 0%. Deze verlaging zal gelden voor alle belastingen waarvoor belastingrente geldt. Het kabinet zal de belastingrente zo snel mogelijk aanpassen.
In het kader van deze mogelijke compensatieregeling voeren de gemeenten en het Rijk o.a. overleg over de culturele en creatieve sector. Kunsten ’92 heeft namens de sector een brief gestuurd aan minister Van Engelshoven van OCW met daarin een voorstel voor aanpak voor een steunpakket. De NLPO heeft daar ook ‘media’ aan weten toe te voegen. Op basis van deze brief wordt het gesprek met de minister aangegaan om verdere stappen te zetten. We houden u uiteraard op de hoogte.
ADVIES OMGANG GEMEENTEN MET LOKALE OMROEP (VNG)
Twee relevante overwegingen:
1. Rijkslijst met cruciale beroepsgroepen voor COVID-19
Werkenden bij de media/lokale omroepen behoren tot de cruciale beroepsgroepen. In de Rijkslijst wordt dit als volgt geformuleerd: ‘Media en communicatie: ten behoeve van informatievoorziening aan de samenleving die van noodzaak is om op de hoogte te blijven van wat er speelt.
2. Mediawet met gemeentelijke bekostigingsplicht
Gemeenten hebben een bekostigingsplicht voor de lokale publieke omroepen op basis van de Mediawet, artikel 2.170b. Normaal kan het bedrag in het Gemeentefonds van omgerekend € 1,32 per huishouden in 2020 daarbij leidend zijn. Bekend is echter dat dit altijd al ontoereikend is voor een professioneel aangestuurde omroep die op diverse kanalen (radio, tv, internet, sociale media) activiteiten verzorgt en dat is het zeker nu veel andere inkomstenbronnen bij de lokale omroepen wegvallen.
De Mediawet bepaalt het volgende:
1. Het college van burgemeester en wethouders zorgt voor de bekostiging van het functioneren van de lokale publieke media-instelling als de gemeenteraad een advies als bedoeld in artikel 2.61, derde lid heeft uitgebracht en daarbij positief heeft geadviseerd over de vraag of de instelling voldoet aan de eis, bedoeld in artikel 2.61, tweede lid, onderdeel c.
2. De bekostiging betreft vergoeding van de kosten die rechtstreeks verband houden met het verzorgen van de lokale publieke mediadienst, voor zover die kosten niet op andere wijze zijn gedekt, op zodanige wijze dat op lokaal niveau in een toereikend media-aanbod kan worden voorzien en continuïteit van bekostiging is gewaarborgd.
1. Gemeentelijke bekostiging
Het is aan te raden dat gemeenten hun bekostiging in principe op peil houden. Het gaat immers zoals boven gemeld om een cruciale voorziening en er is een gemeentelijke verplichting op basis van de Mediawet. Lokale omroepen hebben dan de mogelijkheid om zich aan te passen aan de actuele situatie. Ook zijn er gemeenten die de bevoorschotting naar voren halen. Indien de activiteiten tijdelijk geheel of gedeeltelijk worden gestopt dan moet in nader overleg bezien worden welke gevolgen dit heeft voor de gemeentelijke bekostiging, ook gelet op kosten die doorlopen enerzijds en steunmaatregelen vanuit het Rijk voor bedrijven en zzp’ers anderzijds.
2. Wegvallen van andere inkomstenbronnen
Gemeenten zouden voorts kunnen bezien welke mogelijkheid zij hebben om bij lokale omroepen wegvallende bijdragen vanuit andere bronnen zoals reclame-inkomsten financieel te compenseren.
3. Aan de gemeenten verleende diensten plus te betalen huur en belastingen
Lokale omroepen hebben regelmatig aparte overeenkomsten met de gemeenten over te verlenen diensten bijvoorbeeld de verslaglegging van raadsvergaderingen en evenementen. De inkomsten hieruit zijn van wezenlijk belang. Het is daarom verstandig om prudent te handelen bij in dit verband vanwege Corona noodgedwongen niet of slechts beperkt verleende diensten. Ditzelfde geldt voor huur en belastingen die aan de gemeenten betaald moeten worden.