Vliegende start voor streekomroep ZO!34

Het wordt mooi in Zuidoost Drenthe

Twee lokale omroepen die opvallend soepel fuseren, flink veel financiële steun van de overheid, en als klap op de vuurpijl een nieuwe studio in het hart van de stad. Het moet raar lopen wil ZO!34 – de nieuwe streekomroep voor Emmen en Coevorden – geen daverend succes worden. Hoe in Zuidoost Drenthe de stukjes van de puzzel plotseling op hun plek vielen.

ZO!34 zit nu nog in een dienstgebouwtje op een bedrijventerrein aan de rand van Emmen. Het aandoenlijke pand is al een tijd veel te klein voor de bijna 100 vrijwilligers van de streekomroep, de gebruikte apparatuur is soms ouder dan de omroepmedewerkers zelf.
Eind dit jaar verhuist ZO!34 naar de nieuwe studio: in ‘t Hospershuis, een monumentale dokterswoning bij de vroegere ingang van het Noorderdierenpark. Op een prominente plek dus, middenin de stad. Daar werkt de gemeente ambitieus aan een broedplaats voor kunst, cultuur en innovatie. Zodra ZO!34 de villa bewoont is een van de belangrijke onderdelen van het plan – een mediahuis annex verbindingscentrum – gerealiseerd.

Fundament

De verhuizing is meer dan gewoon goed nieuws voor ZO!34. Het is ook het sluitstuk van een lang en intensief proces, waarin ZO!34 en de gemeenten Emmen en Coevorden bouwden aan een nieuw financieel fundament. De solide boekhouding van de streekomroep moet straks, zodra de verhuizing is afgerond, het vertrekpunt zijn voor de volgende fase: het uitbouwen van ZO!34 tot een serieuze mediaorganisatie, die relevant is voor alle 150.000 bewoners van Zuidoost Drenthe.
Waarom staan in Zuidoost Drenthe de neuzen zo nadrukkelijk dezelfde kant op? Hoe kregen de vrijwilligers van de omroep dit voor elkaar en wat was daarin bepalend? En wat deed twee gemeenten uiteindelijk besluiten tot een gezamenlijk mediabeleid met behoorlijk wat extra financiële middelen (100.000 euro)?
Iedereen die erbij betrokken is zegt achteraf dat de goede verstandhoudingen tussen de omroep en de stadsbestuurders de doorslag hebben gegeven. Die verstandhouding was er niet zomaar. Daar is behoorlijk in geïnvesteerd. Door enthousiaste vrijwilligers die onophoudelijk de deur van de stadhuizen platliepen. Maar die evenmin te beroerd waren om de bezem flink door de eigen organisaties te jagen.

‘De sfeer was: ut bint mien luusteraars’

Traditioneel

Het succesverhaal van ZO!34 begint daarom al flink wat jaren geleden toen Radio Loco in Coevorden en RTV Emmen nog als twee gescheiden omroepen opereerden. Het waren lokale stations van het traditionele soort. De vrijwilligers maakten programma’s voor doelgroepen. Er waren bijvoorbeeld uurtjes country en uitzendingen rond Duitse volksmuziek voor de serieuze liefhebber. Oudere vrijwilligers maakten bij de stations veelal de dienst uit.

Programmamaker Wesly Struik begon 10 jaar geleden bij RTV Emmen en herinnert zich hoe de omroepen dreigden te marginaliseren. ‘Veel vrijwilligers zagen de lokale omroep gewoon als een hobby, meer niet. De een ging biljarten, de ander maakte radio. Zo was ‘t. Er waren geen ambities, men ging niet op pad, men draaide een uur muziek. Daardoor waren we als omroep eigenlijk onzichtbaar.’

Nieuwkomers als Wesly Struik, maar ook de latere bestuursleden Ron Buurman en Bernard Boumans brachten jong bloed mee en zorgden voor verandering.

Gemakkelijk ging dat niet. Ron Buurman, de huidige voorzitter van ZO!34: ‘De sfeer was echt: Ut bint mien luusteraars en ’t is mien uutzending. Mensen zagen dit als hun eigendom. Maar we moesten af van al die aparte programma’s om te overleven. We wilden een horizontaler aanbod en veel vaker de straat op.’

Het ging soms hard tegen hard, veel oudgedienden stapten op. Maar de cultuurverandering kwam er. Met name RTV Emmen veranderde stap voor stap in een zichtbare en vitale omroep met een gezonde mix van oude en jonge programmamakers.
Wesly Struik: ‘We werken hier nu met heel veel mensen, die echte ambities hebben, die enorm betrokken zijn en steeds vol passie de hort opgaan.’

Koerswijziging

De interne koerswijziging maakte de weg vrij voor een fusie. RTV Emmen en Radio Loco begrepen al veel langer dat hun kwetsbare organisaties de slagkracht in één keer konden verdubbelen door samen te gaan.
De onderhandelingen werden binnen een half jaar afgerond. De fusieomroep ZO!34 – de naam verwijst naar Zuidoost Drenthe en de weg N34, die Emmen met Coevorden verbindt – was op 1 januari 2017 een feit.
Achteraf gezien was de eensgezindheid rond de fusie cruciaal voor de latere besprekingen met de twee gemeenten over extra financiële steun. Wethouder Jeroen Huizing van Coevorden: ‘Het scheelde behoorlijk dat ze elkaar al hadden gevonden. Andersom, als de gemeenten het initiatief hadden genomen, dan was ’t vast veel lastiger geweest, want niemand wil gedwongen in een huwelijk stappen.’
Door de fusie kregen de gemeenten een eigen streekomroep op een presenteerblaadje aangeboden. Evengoed begreep het nieuwe omroepbestuur dat een fusie alleen niet genoeg was voor extra financiële steun van de gemeenten. ZO!34 zou nadrukkelijk moeten laten zien wat er door de komst van de nieuwe streekomroep allemaal mogelijk was geworden, en welke impulsen ZO!34 kon geven aan het gemeentelijke mediabeleid.

‘Best moeilijk om te schreeuwen dat jouw club iets kan’

Masterplan

En dus werd een masterplan bedacht om te laten zien wat ZO!34 voor Emmen en Coevorden kon betekenen. Voorzitter Ron Buurman en bestuurslid Bernard Boumans trokken de kar. De twee mannen, die allebei DJ zijn en ’s avonds hun brood verdienen, hadden daarvoor overdag zeeën van tijd.
Ron Buurman: ‘We hebben eerst de politici bij ons uitgenodigd om onze studio te laten zien. We lieten mensen pitchen, die via ons bijvoorbeeld bij 3FM, SLAM of Ericsson/NEP carrière hebben gemaakt. Dat waren positieve ambassadeurs voor ons en hun verhalen hebben heel goed geholpen. We hebben ons echt in de etalage gezet. Daarnaast hebben we de beleidsmedewerkers van de gemeenten overal bij betrokken. Of het nou belangrijk was of niet. Ze werden daardoor steeds enthousiaster en wisten ons steeds beter te vinden. Zo ontstond na verloop van tijd een grote gunfactor.’
Wethouder Robert Kleine van Emmen onderschrijft het effect van die aanpak. Hij zegt: ‘Het was natuurlijk heel slim van ze om ons uit te nodigen. Zo konden we het allemaal met eigen ogen zien. Ze maakten ons duidelijk dat het heel goed en nuttig was om een eigen streekomroep te hebben. Niet alleen vanwege de programma’s, maar ook omdat zo’n omroep de samenwerking zoekt met het onderwijs in de stad en bijvoorbeeld opleidingstrajecten en stageplekken kan bieden. Dat soort zaken maakt het allemaal wat makkelijker om zulke besluiten te nemen.’
De omroep in de etalage, brutaal laten zien wat je allemaal in huis hebt. Het hielp, maar het zat niet in de Drentse volksaard om met de borst vooruit te lopen. De medewerkers van de omroep moesten voor één keer over hun schaduw stappen.
Ron Buurman: ‘Inderdaad. Drenten zijn van nature stug en afwachtend. Als je hier roept dat je iets kan ben je al gauw een snakkerd, een opschepper. Het was best moeilijk om te schreeuwen dat we als clubje echt iets konden. Maar het is ons gelukt!’

Zichtbaar

Het is de bedoeling dat het publiek straks gewoon het nieuwe Mediahuis kan binnenlopen om de programmamakers aan het werk te zien. Maar de omroep moet natuurlijk vooral op straat zichtbaar en aanwezig zijn bij grote en kleine evenementen in beide steden. Dat levert de omroep veel positieve reacties en bekendheid op.
Evenementen: daar ligt met radio, tv en het online aanbod voorlopig dus de inhoudelijke prioriteit. Later, wanneer de organisatie in het nieuwe gebouw eenmaal stevig is verankerd, dan mag het takenpakket best inhoudelijker en journalistieker gaan worden, vindt Ron Buurman. De journalistieke verdieping hoort bij de stap die ZO!34 in de toekomst wil gaan zetten.

De voorzitter: ‘Er zijn steden die tonnen uittrekken voor hun lokale omroep. Zo ver zijn we hier niet. We gaan eerst bouwen aan een professionele organisatie. Met eigen inkomsten via producties voor derden en hopelijk 1 of 2 mensen in dienst. Maar dat is de stap voor hierna. Eerst verhuizen en op een positieve manier verslag doen van wat er in dit gebied gebeurt. De echte diehard-journalistiek willen we wel, maar we kunnen het gewoon nog niet betalen. Voor dit moment is diepgang niet onze taak.’
‘Wat dat betreft’, vult medebestuurder Bernard Boumans aan, ‘komt de promotie van FC Emmen voor ons net een jaartje te vroeg. We hadden mooi een FC Emmen TV voor ze kunnen maken. We hopen daarom maar dat ze het minstens een jaar in de eredivisie gaan volhouden.’

Impact

De vraag is of de vorming van de streekomroep in dit gebied al merkbaar heeft geleid tot een groter bereik, betere kijk- en luistercijfers en meer traffic naar het online aanbod. Ron Buurman is daarover heel beslist:
‘De traffic neemt toe, maar voor de rest kan ik geen cijfers geven. Kijk, op cijfers gaan we ’t ook nooit winnen. Bovendien, zo’n onderzoek is kostbaar en binnen de kortste keren weer achterhaald. Wij als ZO!34 moeten het hebben van het gevoel, van de impact op de gemeenschap. Dat er over je gesproken wordt. We vinden: hoe meer je er bent in de ogen van jouw publiek, hoe beter je het doet.’